کارشناس رسمی دادگستری امور گمرکی

اعتبار اسنادی : Letter of Credit

در تجارت بين الملل با عنايت به اينكه دو طرف معامله،كه هريك ميتواند شركتي خصوصي يا دولتي باشد و با توجه به اختلافات احتمالي كه در تجارت خارجي ميتواند واقع شود، و عدم اعتماد و اطميناني كه طرفهاي معامله از يكديگر دارند، موجب گرديده است كه اتاق بازرگاني بين المللي براي رفع مشكلات احتمالي اقدام به ايجاد قراردادي به نام اعتبار اسنادی نمايد، كه به تعريف انواع و مزاياي هر يك مي پردازيم ، البته قابل ذكر است به دليل محدوديتهاي وضع شده توسط بانک مرکزی انواعی از اين اعتبارات غير قابل استفاده در ايران ميباشد ويا احتياج به مجوز بانک مرکزی دارد.

  اعتبار اسنادی ، قراردادی است که از مقررات متحدالشکل اعتبارات اسنادی مندرج در نشريه UCP500 اتاق بازرگانی بين المللی تبعيت ميکند و به موجب آن بانک محل خريدار يا وارد کننده کالا که به آن بانک عامل يا بانک گشايش کننده اعتبار ميگويند، بنا به درخواست و دستور خريدار بانک ديگری را در خارج کشور به نام بانک کارگزار يا بانک پرداخت کننده اعتبار مجاز مي داردکه اگر فروشنده در مدت اعتباراسناد حمل کالای سفارشی را به بانک تحويل داد، مبلغ مور معامله را طبق قرارداد منعقده، به ذينفع در خارج کشور پرداخت و سپس اسناد مزبور را به بانک محل خريدار کالاجهت واگذاری به خريدار ارسال نمايد.

مزايای اعتبارات اسنادی:

۱- اطمينان فروشنده از اينکه پس از ارايه اسناد حمل وجه اعتبار را مطابق شرايط اعتبار از بانک کارگزار يا تاييد کننده دريافت ميکند

۲-امکان کنترل تاريخ حمل و تحويل نهايی کالا.

۳-تحصيل اسناد حمل مطابق با مفاد موافقت اوليه تحت شرايط قرارداد ميان طرفين.

۴-اطمينان از اينکه پرداخت وجه اعتبار به فروشنده فقط بعد از انتقال و فک مالکيت کالا از وی صورت ميگيرد. 

.۵-امکان کسب تسهيلات بيشتر برای فروشنده در مقابل اعتبار گشايش يافته برای تهيه کالای سفارش شده.

۶- تعهد بانک برای پرداخت بها در معاملات بجای فرد فروشنده.

انواع اعتبارات اسنادی:

۱- اعتبار اسنادی وارداتی يا صادراتی:

به اعتباری گويند که خريدار برای واردات به کشور خود گشايش افتتاح مي کند و اين اعتبار از لحاظ فروشنده کالا که در کشور ديگر قرار دارد اعتبار صادراتی ميباشد.

۲- اعتبارات اسنادی قابل برگشت: Revocable L/C

در اين نوع اعتبار ، خريدار و يا بانک گشايش کننده اعتبار ميتواند بدون اطلاع ذينفع ، هرگونه تغيير يا اصلاحی در شرايط اعتبار بوجود آورد(بدون اجازه فروشنده)واضح است از اين نوع اعتبار استفاده چندانی نميشود زيرا فروشنده اطمينان لازم را نسبت به پايدار ماندن اعتبار و انجام تعهدات خريدار ندارد.با کمال تعجب اگر خريدار ايرانی بخواهد اعتبار قابل برگشت گشايش نمايد سيستم بانکی از وی مجوز خاص بانک مرکزی را مطالبه مينمايد در حاليکه اعتبار غير قابل برگشت احتياجی به مجوز ندارد.

۳- اعتبار اسنادی غير قابل برگشت: Irrevocable L/C

در اعتبار اسنادی غير قابل برگشت هرگونه تغيير شرايط اعتبار از جانب خريدار يا بانک گشايش کننده اعتبار موکول به موافقت و رضايت فروشنده بوده. و فروشندگان معمولا از اين گونه اعتبار استقبال بيشتری ميکنند. براساس آخرین مقررات اتاق بازرگانی بین الملل در صورت عدم تصريح و سکوت در اعتبار اسنادی مبنی بر قابل برگشت يا غير قابل برگشت بودن آن ، اعتبار غير قابل برگشت خواهد بود.

۴- اعتبار اسنادی تاييد شده:ConfirmedL/C

اعتباری است که خريدار ملزم ميشود تا اعتبار صادره از سوی بانک خود را به تاييد هر بانک معتبر ديگر که مورد نظر فروشنده است، برساند. اين نوع اعتبار اسنادی حاکی از اطمينان نداشتن به حيثيت اعتباری بانک صادر کننده و يا وضعيت متزلزل سياسي يا اقتصادی کشور خريدار است. هم اکنون بسياری از فروشندگان خارجی تقاضای اعتبارات تاييد شده از خريداران ايرانی ميکنند که اين مسئله به دو دليل ميباشد اولا وضعيت سياسی و اقتصادی متزلزل ثانيا در سالهای پس از جنگ ايران و عراق بدليل کمبود ارز در سيستم بانکی کشور، بانک مرکزی خريداران را به به گشايش اعتبارات يوزانس (نسيه) ترغيب کرد در حاليکه بانک مرکزی در زمان سررسيد اعتبارات توانايی پرداخت مبلغ اعتبار را نداشت که باعث تاخيرهای بلند مدت در پرداخت مبلغ اعتبارات به فروشندگان گرديد که باعث بی اعتمادی فروشندگان به بانکهای ايرانی شد.

۵- اعتبار اسنادی تاييد نشده:Unconfirmed L/C

اين نوع اعتبار در شرايط متعارف و بدون نياز به تاييد بانک ديگری گشايش می يابد. اگر در شرايط اعتبار کلمه Confirmedذکر نشود آن اعتبار تاييد نشده تلقی ميشود

۶- اعتبار اسنادی قابل انتقال:Tranferable L/C

به اعتباری گفته ميشود که طبق آن، ذينفع اصلی حق دارد همه يا بخشی از اعتبار گشايش شده را به شخص يا اشخاص ديگري انتقال دهد. در واقع اين نوع اعتبار يک امتياز برای فروشنده محسوب ميشود.

۷- اعتبار اسنادی غير قابل انتقال: Untransferable L/C

به اعتباری گفته ميشود که ذينفع حق واگذاری کل يا بخشی از آن را به ديگری ندارد. در تجارت بين الملل عرف بر غير قابل انتقال بودن اعتبار است و همچنين در ايران برای گشايش اعتبار قابل انتقال نياز به مجوز بانک مرکزی ميباشد.

۸- اعتبار اسنادی نسيه يا مدت دار(يوزانس): Usance L/C

اعتباری است که وجه اعتبار بلافاصله پس از ارایه اسناد از سوی ذينفع، پرداخت نميشود بلکه پرداخت وجه آن، بعد از مدت تعيين شده صورت ميگيرد.در واقع فروشنده به خريدار مهلت ميدهد که بهای کالا را پس از دريافت و فروش آن بپردازد. معامله يوزانس معمولا در کشورهايی انجام ميگيرد که کمبود ارز دارند.

۹- اعتبار اسنادی ديداری: At Sight L/C

اعتباری است که طبق آن بانک ابلاغ کننده پس از رويت اسناد حمل ارايه شده از طرف ذينفع (فروشنده)، در صورت رعايت تمامی شريط اعتبار از سوی وی ، بلافاصله وجه آن را پرداخت ميکند.

۱۰- اعتبار اسنادی پشت به پشت(اتکايی): Back to Back L/C

اين نوع اعتبار اسنادی متشکل از دو اعتبار جدا از هم است. اعتبار اول به نفع ذينفع گشايش مي يابد که خود به هر دليلی قادر به تهيه و ارسال کالا نيست. به همين جهت با اتکا بر اعتباری که به نفع وی گشايش يافته است اعتبار ديگری برای فروشنده دوم (ذينفع دوم) که ميتواند کالا را تهيه و ارسال کند ، از طرف ذينفع اول گشايش مي يابد.

۱۱- اعتبار اسنادی ماده قرمز: Red Clause L/C

در اين نوع اعتبار فروشنده ميتواند قبل از ارسال کالا، وجوهی را بصورت پيش پرداخت از بانک ابلاغ کننده يا تاييد کننده دريافت کند.

علت اين نام گذاری آن است که اولين بار که اين اعتبار گشايش يافت، بانک بازکننده اعتبار برای جلب توجه بانک ابلاغ کننده شرايط اعتبار را که به مقداری از وجه اعتبار را به عنوان پيش پرداخت به ذينفع پرداخت مي کند را با جوهر قرمز نوشت که از آن به بعد به اعتبار ماده قرمز معروف شد.

۱۲- اعتبار اسنادی گردان: Revolving L/C

اعتباری است که پس از هر بار استفاده ذينفع از اعتبار، همان مبلغ اسناد تا سطح اعتبار اوليه افزايش می يابد در واقع بدون احتياج به افتتاح يا اصلاح اعتبار جديد ، اعتبار موجود خود به خود تجديد ميشود.